انسداد مجرای اشکی چگونه درمان می‌شود؟

درمان  غیر جراحی شامل تحت نظر گرفتن، ماساژ کیسه اشکی و استفاده از آنتی بیوتیک موضعی است. برای ماساژ لازم است که دست خود را بشوید و انگشت اشاره خود را روی کناره داخلی (سمت بینی) چشم قرار دهید و به سمت پایین فشار دهید. همچنین ممکن است از شما خواسته شود تا از کمپرس گرم استفاده کنید. درصورت وجود عفونت، استفاده از یک مرحم یا قطره آنتی بیوتیک موضعی مفید است.

اگر انسداد مجرای اشکی بعد از چند ماه با درمان های فوق برطرف نشود، یا یک عفونت شدید رخ دهد و یا کودک شما عفونت های عود کننده داشته باشد لازم استprobing صورت گیرد که در ۹۵-۸۵% موارد در کودکان زیر یک سال موفقیت آمیز است ولی با افزایش سن کودک احتمال موفقیت کاهش می یابد. عمل probing یک روش جراحی است که حدوداً ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و یک پروب یا سیخ نازک و فلزی از داخل مجرای اشکی بسته عبور داده می شود تا انسداد را برطرف کند. برخی از پزشکان معتقدند سن مناسب probing  ۶ ماهگی است که بدون بیهوشی عمومی در کلینیک قابل انجام است اما عده ای نیز معتقدند probing تا یک سالگی به تاخیر انداخته شود تا حداکثر شانس باز شدن خود به خودی مجرا به کودک داده می شود.probing در اتاق عمل و تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

انسداد مجرای اشکی فقط در سنین زیر دو الی سه سال با میل زدن یا در اصطلاح سونداژ مجرای اشکی قابل درمان است؛ اما در سنین بالاتر سونداژ فقط جنبه تشخیصی دارد و به هیچ وجه برای درمان توصیه نمی‌شود. لذا در بزرگسالان برای درمان انسداد مجرای اشکی یک عمل جراحی به نام داکریوسیستورینوستومی (DCR) انجام می‌شود که طی آن مجرای اشکی مستقیما به داخل بینی باز می‌شود. روش جراحی به این صورت است که برای رسیدن به کیسه اشکی برش کوچکی در ناحیه بین چشم و بینی، روی پوست قسمت بیرونی بینی داده می‌شود. سپس قطعه کوچکی از استخوان بین کیسه اشکی و بینی برداشته می‌شود. در این مرحله، روی کیسه اشکی برش داده شده و لبه‌های برش به نحوی به مخاط داخلی بینی دوخته می‌شود که ارتباط مستقیمی بین کیسه اشکی و بینی برقرار شود. معمولا طی این عمل، یک لوله سیلیکونی نیز به طور موقت در مجرا جایگذاری می‌شود تا از انسداد مجدد مجرا پس از عمل جراحی جلوگیری کند. این لوله درد ندارد و برای بیمار مشکلی ایجاد نمی‌کند.

مواردی که قبل از عمل جراحی باید رعایت کرد

با توجه به این که تا چهل و هشت ساعت بعد از عمل نباید آب با محل زخم تماس داشته باشد، روز قبل از عمل استحمام کنید و اصلاح نمایید. با توجه به این که عمل جراحی معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، باید ناشتا (با شکم گرسنه) در اتاق عمل حاضر شوید، لذا حداقل هشت ساعت قبل از عمل جراحی باید غذا نخورده باشید و آب ننوشیده باشید. اگر فشار خون بالا دارید، صبح روز عمل قرص‌های فشار خونتان را با نصف استکان آب میل کنید. اگر بیماری قند دارید و قرص قند مصرف می‌کنید، شب قبل از عمل نصف تعداد معمول قرص‌هایتان را مصرف کرده، و صبح روز عمل از مصرف قرص‌های قند خون خودداری کنید.

مواردی که بعد از عمل جراحی باید رعایت کرد

تا یک هفته بعد از عمل جراحی از خم کردن سر به پایین، و از خوردن و آشامیدن خوراکی و مایعات داغ خودداری کنید، زیرا عدم رعایت موارد فوق می‌تواند منجر به خون‌دماغ شدید شود.

برای جلوگیری از خونریزی از بینی، تا بیست و چهار ساعت بعد از عمل جراحی، روی محل عمل کمپرس آب سرد یا حتی کمپرس یخ بگذارید. با توجه به این که این عمل جراحی معمولا با خونریزی زیادی در حین عمل جراحی و حتی در یکی دو روز بعد از عمل همراه است، بعد از عمل تغذیه مناسبی داشته باشید تا بدن بتواند خون و آهن از دست رفته را جایگزینی و جبران کند. در صورتی که بعد از عمل جراحی دچار خون دماغ شدید شدید، به اورژانس بیمارستانی که دارای امکانات گوش و حلق و بینی باشد مراجعه کنید. بخیه‌ها یک هفته بعد از جراحی کشیده می‌شوند و جای عمل روی پوست بینی هم در عرض ۳ ماه کم کم محو می‌شود. تا زمانی که لوله سیلیکونی در مجرا قرار دارد ممکن است کمی اشک‌ریزش وحود داشته باشد که با برداشتن لوله برطرف خواهد شد. لوله سیلکیونی ۴ تا ۶ ماه بعد از عمل جراحی در داخل مطب از طریق داخل بینی و بدون نیاز به بیهوشی یا بی‌حسی برداشته می‌شود. احتمال موفقیت درمان انسداد مجرای اشکی با روش جراحی باز (DCR) حدود ۹۵% است .